Een enorme rollercoaster, zo kunnen we het afgelopen jaar zeker noemen. Hoe hebben mensen in de zorg zich mentaal door de coronacrisis heen geslagen? We spraken Karin Kelder, vitaliteitscoach van Bernhoven, het ziekenhuis in Uden, dat tijdens de eerste golf ongenadig hard werd getroffen.
‘In de zorg zijn we goed in zorgen voor elkaar, maar hoe goed zorgen we voor onszelf?’ – Karin Kelder, Bernhoven
Een onbekend virus, een heftig ziektebeeld, overstroomde IC’s, de angst besmet te raken of anderen te besmetten, bijspringen op alle afdelingen… Het zorgpersoneel in ziekenhuizen heeft flink wat te verduren gehad. Zeker in Bernhoven, dat tijdens de eerste golf in rap tempo overspoeld werd met ernstig zieke coronapatiënten. Alle reguliere zorg werd stilgelegd.
Alle hens aan dek
“De eerste golf kwam als een tsunami, dat was erg heftig, voor iedereen. We hebben van de eerste golf direct veel geleerd, over wat niet goed werkte en hoe het beter kon. Deze kennis konden we goed inzetten in de volgende golven.”, vertelt Karin Kelder, die als vitaliteitscoach op de HR-afdeling werkt. “We hebben als organisatie zo goed mogelijk mee proberen te bewegen, gekeken naar wat er nodig was, advies ingewonnen en geluisterd naar de behoeften van onze medewerkers.”
Zo is het ziekenhuis bij Artsen Zonder Grenzen te rade gegaan om te leren over de impact van werken in crisissituaties en hoe je hier het beste mee om kan gaan. Er werd een speciaal intern mentaal supportteam ingericht waar je zeven dagen per week kon aankloppen, wat je hulpvraag ook was. Aan het thuisfront werd ook gedacht, door zoveel mogelijk te ontzorgen in de vorm van boodschappenpakketten of opvang voor de kinderen. We hebben ten tijde van de crisis dienstevaluaties begeleid en naderhand ook intern geëvalueerd met reflectiebijeenkomsten en dialoogsessies met alle afdelingen. Karin: “We hebben geprobeerd iedereen te horen en ondersteunen. Toch was de uitdaging groot.”
Mentale uitdagingen
Wat waren nu de grootste uitdagingen tijdens de coronacrisis? “Ten eerste bleek de zorg voor coronapatiënten zwaar en intensief te zijn”, vertelt Karin. “Zeker tijdens de tweede golf, toen ook de reguliere zorg doorliep. Teams werden anders ingedeeld waardoor je niet zomaar kon terugvallen op je vertrouwde collega’s.. Het ziektebeeld van corona was bovendien heel grillig waardoor zorgprofessionals niet zonder meer op hun klinische blik konden vertrouwen.
Door al het beschermingsmateriaal en de coronamaatregelen was ook het fysieke contact moeilijker. Even iemands hand vasthouden was niet meer vanzelfsprekend en dat heeft mentaal grote impact als het zorgen je in het bloed zit.
Corona zorgde ook voor angst en frustratie. “Je voert je werk uit terwijl je weet dat je het risico loopt om jezelf en het thuisfront te besmetten, dat doet wat met je. Daarnaast is het logisch dat de moed je soms in de schoenen zakt, wanneer je ziet dat de buitenwereld er een stuk laconieker in staat, terwijl bij jou het water aan de lippen staat”.
“Juist nu we ‘stilstaan’, kan de echte klap nog komen.”
Een nieuwe fase, maar de zorg blijft
We gaan een nieuwe fase in, een van rustiger vaarwater. Dat is ook hoognodig. “Iedereen is toe aan vakantie en snakt naar rust”, signaleert Karin. “De impact van de afgelopen periode is groot, maar niet iedereen laat het even goed zien. Een nieuwe fase betekent opnieuw schakelen. Juist nu we ‘stilstaan’, kan de echte klap nog komen.”
Daar zit meteen de crux: zorgprofessionals zijn erg goed in het zorgen voor anderen, maar vaak minder goed in het zorgen voor zichzelf. Karin: “Het is belangrijk om even tijd en ruimte te nemen en jezelf de vraag te stellen hoe het nu echt met je gaat, en waar je behoefte aan hebt. Het is niet niks wat er is gebeurd. Ik gun het iedereen om hier eens met iemand over te reflecteren. Die zorg voor jezelf is erg belangrijk, dat mag je jezelf toestaan.”
Mentale ondersteuning
Onze mentale gezondheid is een groot goed. Bernhoven is onlangs een samenwerking aangegaan met OpenUp, zodat alle zorgmedewerkers onbeperkt gebruik kunnen maken van psychologische ondersteuning wanneer ze dat wensen.
“Sta jezelf toe om goed voor jezelf te zorgen.”
“Het begint bij signaleren wat je nodig hebt”, zegt Karin. “Daar mag je hulp bij vragen, het is meer dan oké en ook logisch dat je tegen uitdagingen aanloopt of even niet zo goed in je vel zit.. Praat met iemand van buiten de organisatie als je hier behoefte aan hebt. Op werk, vanuit huis, zelfs vanaf je vakantieadres. Met OpenUp kan dit op een professionele en super laagdrempelige manier.”
Tips om je beter te voelen
Alles wat je aandacht geeft, dat groeit. Zo ook je veerkracht en mentale gezondheid, wanneer je hier bewust bij stilstaat en eraan werkt. Hoe houd je je ‘systeem’ op orde, wat kan je zelf dagelijks doen? Karin deelt een aantal tips die je kunnen helpen om je beter te voelen.
Zorg voor rust en herstel
“Neem voldoende tijd voor rust en herstel, het draagt bij aan jouw gevoel van vitaliteit. Steeds maar doorhollen doet je geen goed. Neem daarom tijdens je dag geregeld een pauze om spanningen af te bouwen en wat rust te pakken. Zorg bovendien voor een goede nachtrust. Tijdens de nacht vindt herstel plaats.”
Beweeg
“Dagelijks lichamelijk actief zijn helpt om spanningen los te laten. Ga vooral naar buiten om te bewegen.”
Eet gezond
“Zorg drie keer per dag voor een goede maaltijd en drink gedurende de dag minimaal 1,5 liter water.”
Denk positief
“Wanneer je hoofd vol zit met sombere en negatieve gedachten kan dit zorgen voor lichamelijke klachten. Omgekeerd geldt hetzelfde. Heb je een positieve kijk op het leven? Zie je de zonnige kant in van allerlei gebeurtenissen? Dan zorgt je relativeringsvermogen ervoor dat het je niet achtervolgt. Hierdoor ben je uiteindelijk lichamelijk, geestelijk en emotioneel beter in balans en dat heeft zo z’n weerslag op je gezondheid.”
Zoek sociale steun op
“Deel met anderen hoe je je voelt. Door te praten over jouw gevoelens komt er weer ruimte. Dat lucht op en kan ook nieuwe inzichten geven.”
